Bouwbroedplaats Scholenbouw

Donderdag 22 jan. vond de BouwBroedplaats Scholenbouw plaats in Amersfoort. Georganiseerd door Sandra van Kolfschoten samen met mensen van Dura Vermeer.

Een heerlijke middag, met als doel om bouwers en onderwijsexperts elkaars taal te leren en te zorgen voor BELANGENVERSTRENGELING zoals Sandra het terecht noemt.

Een prominente plek was weggelegd voor de VIP gasten. Te weten een groep basisschool leerlingen die mee mochten luisteren met de toekomstvoorspellingen van Trendwatcher Lieke Lamb en daar hun meest interessante onderdelen uit hebben gefilterd.
Aan het eind van de middag kwam een tweede groep VIP's binnen, zij werden elk als belangrijke bron van inspiratie toegevoegd aan een team van bouwers en experts om DE IDEALE SCHOOL te ontwerpen.

Ter afsluiting werd een groep PO leerlingen aangekondigd als Minister van Onderwijs en haar metgezellen en zij werden de jury rond het vaststellen van het beste ontwerp.

Het was echt merkbaar hoe de aanwezigheid van de kinderen invloed had op de processen en dat alle volwassenen zich beter dan wanneer ook realiseerden dat een onderwijsgebouw er is voor de gebruikers. En dus daaraan ook maximaal ondersteunend moet zijn. 

Deze middag bracht mij terug naar mijn eerste school ervaring, niet in de bankjes, maar als betrokkene bij huisvesting. Dat begon met het aanbrengen van akoestische demping in de lokale peuterschool waar we als jonge ouders wolken hebben staan snijden van witte Baffles en die als wolkenhemel drie laags dik hebben gemonteerd aan het plafond. Al na de eerste zaterdag klussen was het nadrukkelijk merkbaar dat niet alleen het geluid beter werd, maar dat vooral het gedrag van de kinderen veranderde. Minder druk, minder elkaar overschreeuwen, meer aandacht voor hun omgeving en elkaar. En daarmee veranderde de rol van de juffen mee. Meer op de inhoud, veel minder op handhaving. Én aanzienlijk minder hoofdpijn aan het eind van de werkdag.

Verderop in mijn loopbaan mocht ik als ontwerper en critical friend meewerken aan UniC. Een zeer eigenzinnige HAVO VWO in Utrecht. Deze school haalde bij haar opening direct het jeugdjournaal op TV en is jarenlang regelmatig in het nieuws (geweest) als innovatieve school met een hoog pioniersgehalte. (VPRO Tegenlicht van 1 februari 2015 kwam UniC ook weer voorbij)
We begonnen in een leegstand kantoorgebouw en elk jaar keken we goed hoe het UniC onderwijs zich ontwikkelde en ontwierpen we een passende leeromgeving voor de volgende groep instromers, of voor de groep die doorstroomde naar het volgende leerjaar. Zo liep het gebouw elk jaar vol met 130 nieuwe leerlingen en groeiden alle groepen door naar een volgende ruimte, met nieuwe kenmerken, volledig gebaseerd op het bijzondere onderwijsprincipe van deze overigens gewone openbare middelbare school. 

Maar héél gewoon was het allemaal niet. In 2004 werkten we met speciaal ontworpen in het tafelblad wegklappende beeldschermen, want laptops waren er nog niet, flatscreens in onderwijs was al heel bijzonder. Het hele onderwijs was opgezet om zonder boeken te werken. Alles digitaal, met zelf ontwikkelde digitale lesmaterialen en een uiterst gave eigen digitale leeromgeving. Ruim 10 jaar geleden!!

En ook de fysieke leeromgevingen leken in niets op de leerlingset busopstellingen van alle overige Havo VWO scholen. Dat trok letterlijk bussen vol bezoekers naar Utrecht.

Na 6 jaar had UniC zich dermate bewezen dat de Gemeente Utrecht akkoord gaf voor nieuwbouw. Ik mocht op alle fronten mee denken en werken aan dé ideale leeromgeving voor het UniC onderwijs. Opnieuw alles activiteiten gerelateerd. Grote en kleine ruimtes. Plekken voor dynamiek, plekken voor stilte, hoge en lage tafels, theater en lounge zones etc. En de traditionele aula werd ingewisseld voor openbare centrale zones met een grote variatie aan zit en hangplekken, opdat deze ruimte echt het verlengstuk van de leeromgeving werden.

Link naar filmpje met daarin duidelijk de activiteiten gerelateerde werkomgeving van UniC.

Architectenselectie, programma van eisen, interieur aanbesteding, interieur architectuur, deelname aan het bouwteam, docentenbegeleiding in het uitvragen naar behoeftes en het leren gebruiken van de verschillende zones; wat een geweldige leerervaring voor alle betrokkenen. En hoe gaaf dat ik nog regelmatig te horen krijg hoe de school voelt als een perfecte jas voor de dynamiek van UniC en haar gebruikers. En dat o.a. van een man als Jelmer Evers, niet de minste als het om innovatief onderwijs gaat en docent bij UniC.

En wanneer je er rondloopt zie je dat ook de slimme materialisering van wanden e.d. werkelijk zo kwalitatief hoogwaardig blijft als vooraf bedacht. 

Link naar muziek filmpje met veelzeggende rondgang door UniC gebouw.

Met de ervaringen van UniC in mijn rugzak heb ik later nog verschillende VMBO scholen, praktijkscholen, praktijk leerlandschappen en enkele ROC omgevingen ontworpen. De afgelopen jaren opgevolgd door het mee ontwikkelen van het strategisch huisvestingsplan van de Haagse Hogeschool en vorig jaar van de Hogeschool Arnhem en Nijmegen. Ook hierbij stonden contacten met onderwijsprofessionals centraal in het onderzoeken wat zij nodig hebben om optimaal te functioneren. En hoe zij aankijken tegen de ontwikkelingen in het onderwijs, want wat heb je aan gebouwen nodig wanneer in het kader van Valorisatie het bedrijfsleven naar binnen wordt gehaald of wanneer studenten juist veel meer de school uit gaan en het (internationale) werkveld in?

Met de krimp scenario's waar veel scholen nu mee te maken krijgen en de noodzaak om aan het binnenmilieu te sleutelen, wetende dat schoolbesturen zelf de verantwoording voor meerjaren onderhoud moeten gaan oppakken, staan er hele nieuwe uitdagingen voor de deur van onderwijzend Nederland.
Tijdens de Bouwbroedplaats voelde ik me weer helemaal thuis in deze materie en bleken mijn UniC ervaringen rond het werkelijk anders inrichten van je leermethodiek en het daarmee waarde creëren met, voor en door je fysieke huisvesting, nog steeds een dankbare voedingsbodem voor slagen in de goede richting.

Met mijn huidige bril als aanjager van Circulaire Economie zie ik hierin prachtige kansen om verschil te maken. Met behoud van bestaande gebouwen maximaal waarde creëren. En dat door samen met marktpartijen de schouders te zetten onder de leeromgeving.

Tijdens de workshops in de BouwBroedplaats kwamen daarvoor perfecte voorbeelden voorbij. Door uit te vragen op basis van prestatie laten schoolbesturen zich ontzorgen en garanderen bouwers maximale waardeontwikkeling en prestaties van hun bouwkundige oplossingen. Dus geen mooie praatjes, maar garanties die gedurende de looptijd gestalte moeten krijgen en houden. Zo niet dan zal de bouwer moeten bijschakelen én betalen!
Daar geloof ik in. Vakmanschap waar het hoort, bij de vakman/vrouw in zijn/haar eigen professie. Maar dan wel in Verbinding met de stakeholders en gebaseerd op Vertrouwen.
Vakmanschap Verbinding Vertrouwen dus, dat zijn ook de  waarden onder de Rijnlandse organisatie principes, gedragen door de scene rondom het organisatieadvies netwerk van DeLimes, mijn inspiratiebron waar het gaat om nieuw organiseren én de plek waar ik Sandra van Kolfschoten heb leren kennen.

Zo mooi, wanneer na jaren, het cirkeltje op deze manier weer rond wordt. Ook dat is een bewijs dat circulaire economie en Rijnlandse drijfveren elkaar op een organische manier verder helpen en als logisch DNA de onderlegger vormen voor een transitie naar nieuwe kwaliteit.
Kwaliteit van leren, van leven en van een gezond, schoon en volhoudbaar milieu (binnen en buiten onderwijsgebouwen!).