Welkom op mijn blog

Bespiegelingen van Erick Wuestman rondom:
- Circulaire Economie,
- ontwikkelingen binnen de Stichting Circulaire Economie
- ervaringen in relatie tot SquibS, events van, door en voor slimme jongeren.


Monday 27 April 2015

Levenslessen van de biologische boerderij.

"Good heui kump zelden van slech gruss" zingt Daniel Lohues in een van zijn prachtige luisterliedjes. Oftewel een goed resultaat (goed hooi) komt zelden voort uit slecht basismateriaal (slecht gras). Wijsheid waarvan je voelt dat deze van generaties op generaties is overgebracht.

"Garbage in, Garbage out" (afval in, afval uit) is de moderne equivalent die je nu in bijvoorbeeld database management en ICT ontwikkeling vaak hoort. Ook een wijsheid als een koe zou je zeggen, of toch niet? In de samenleving van vroeger, zo ook op de boerderij, bestond geen afval. Afval kennen we pas vanaf een tijd na de oorlog.

shit-happend-3D-cover-2"Shit in, Shit out" is nog zo'n nieuwe vertaling. Oscar Jansen, schrijver van boek "Shit Happens" ziet dat heel anders.
Hij heeft er een sport van gemaakt anderen te leren hoe de natuur ons een spiegel voor kan houden rondom effectief leiderschap. Wat kun je als manager oppikken van de manier waarop een biologische boer zijn bedrijf runt? Een vorm van biomimicry dus. Maar de kracht van Oscar is dat hij juist zonder moeilijke woorden weet duidelijk te maken wat in de natuur wel werkt en wat juist niet.

Ik kreeg het nieuwe boekje afgelopen week toegestuurd als bedankje voor het meelezen in de aanloopfase van dit kleine meesterwerkje. En ondanks dat ik dus de inhoud al min of meer kende blijft het lezen een boeiende aangelegenheid.

De parallellen die Oscar trekt tussen het organiseren binnen bedrijven en op de biologische boerderij, zijn verbluffend simpel en razend complex tegelijkertijd. Ze graven daarmee veel dieper dan een gemiddelde metafoor, in mijn ogen.

Oscar noemt pootgoed zijn medewerkers en sommige medewerkers hebben nu eenmaal meer begeleiding nodig (peultjes) dan anderen (aardbeien) om goed vrucht te kunnen dragen. Leuk gevonden denk je dan in eerste instantie. Maar wanneer hij daarna aangeeft dat een boer bij het slecht presteren van zijn medewerker ("zieke" plantjes) niet het plantje de schuld geeft, maar haar omgeving onder de loep neemt (de bodem, vochtigheidsgraad etc.), dan raakt mij dat enorm, vanuit het schrille contrast ten opzichte van hoe in "het bedrijfsleven" in veel gevallen met medewerkers wordt omgaan. En hoe effectiever dat dus zou kunnen door "de lessen van Oscar" serieus te nemen.

Wat te denken van dat overlast van slakken in je tuin niet als probleem moet worden gezien, maar dat dit een signaal is van een gebrek aan vogels. (Mooi voorbeeld in relatie tot mijn vorige blog, Problem Finding i.p.v. Problem Solving.) Wat een mooi bewijs is van de belangrijke waarde van biodiversiteit.

Jaap Peters riep jaren geleden al dat gras niet sneller groeit wanneer je er aan trekt. En ook niet wanneer je daar een organisatie omheen bouwt (slecht voetbalgras in de Amsterdam Arena).
Oscar voegt daar aan toe dat je daarbij ook nog de plant ontwortelt en dus zeker weet dat het daar niet effectiever door zal gaan presteren. Mooie voorbeelden die aansluiten bij het Rijnlands Organiseren waar Jaap Peters met zijn DeLimes organisatieactivisten voor strijdt.

Het mooie van Oscar zijn benadering is dat zijn bevindingen op een vriendelijke en aaibare manier bodem raken. Oscar is niet van de strijdbare ronkende taal op grote podia. Hij nodigt managers uit op een aantal verschillende biologische boerderijen en laat hen op de boerderij ervaren wat er gebeurt als je zelf je handen uit je mouwen steekt. Dat het heilzaam is om vieze vingers te kunnen maken en je soms door de knieën moet om echt te kunnen beoordelen welke kwaliteit je in handen hebt. En dat afwijkend gedrag en vreemde vogels tussen de uitgelijnde pootvelden niet altijd ongewenste gewassen zijn (onkruid), maar een signaal functie hebben en voor innovatie zorgen.

Op de biologische boerderij bestaat er geen afval. Resten van pootgoed en ongewenste planten komen op de composthoop en vormen later de vruchtbare basis voor een gezonde doorleefde bodem, die weer de voedingsbodem vormt voor de volgende oogst. Daar komt geen kunstmatige mest aan te pas en deze manier van werken kent alleen maar winnaars. Een gesloten kringloop, zoals we die ook binnen de Circulaire Economie op alle andere terreinen graag zouden willen zien.

Hoe gezond dat is wordt heel mooi duidelijk in de biologische veeteelt. In de megastallen oplossing van monoculturen in vleesproductie speelt de veearts een grote rol. Intensieve veeteelt betekent ook heel intensief de spuiten van de dokter over de vloer om de boel letterlijk op poten te kunnen houden. De biologische boer krijgt slechts twee maal per jaar een dokter op bezoek en dat is dan nog alleen maar omdat dat wettelijk verplicht is gesteld.
Gezond dus voor die dieren, prettiger voor allemaal en dat proef je, mocht je geen vegetariër zijn.

Shit Happens, de titel van het boek, komt ook voort uit een kenmerkend en leerzaam aspect van het boer zijn, maar ik wil niet te veel cadeautjes uit het boek verklappen.
Er moet voor jullie als lezers natuurlijk nog veel te leren over blijven en niemand kan jullie dat beter uitleggen dat Oscar Jansen zelf.

Dus, lees zijn boek, of beter nog, bel hem op en maak een afspraak om met je hele team een dagje te komen klussen op de boerderij. Een leerzame beleving die je niet in je koude overall zal gaan zitten!

Klik hier om naar de site van Oscar te gaan waar je het boek kunt bestellen, of digitaal lezen.